Korozyon Nedir?
Korozyon, metallerin çevreleriyle kimyasal veya elektrokimyasal etkileşime girerek metal özelliklerini yitirmesi sürecidir. Çevre koşullarının etkisiyle malzemelerin yıpranmasına neden olarak, mühendislik ve sanayi sektörlerinde ciddi problemlere yol açabilir. Aşınma, özellikle su, asit, tuz ve nem gibi faktörlerin etkisiyle hızlanarak metal yüzeylerde oksitlenme, çatlak oluşumu ve yıpranma gibi olumsuz etkilere sebep olur. Yapıların sağlamlığını azaltarak, emniyet problemlerine ve maddi zararlara neden olabilir.
Korozyon Sonucu Ortaya Çıkan Hasarlar Hangileridir?
Korozyon, insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri ve çevre kirliliğine neden olması bakımından önemli problemler ortaya çıkarmaktadır. Metal bazlı materyallerin yıpranması, yapısal dayanıklılığı azaltarak tehlikeli durumlara sebebiyet verebilir. Bunun yanı sıra, yıllık üretilen metal esaslı ürünlerin yaklaşık üçte birinin sene sonunda kullanılamaz duruma gelmesi, maddi zararlara ve kaynakların boşa harcanmasına neden olmaktadır.
Korozyon Nasıl Oluşur?
Metal korozyonun çürümesinin en sık rastlanan sebebi, metalin iletken sıvılarla etkileşimi sonucu meydana gelen elektrokimyasal bir tepkimedir. Metal yüzeyindeki nem ve tuz benzeri maddelerle hızlanır. Tepkime, farklı elektrokimyasal potansiyele sahip anot ve katot adı verilen iki bölge arasındaki elektron transferi ile açıklanır. Anot kısmında, metal atomları elektron vererek iyonlaşırken; katot kısmında elektron alımı gerçekleşir. Bu iki bölge arasındaki elektron hareketi, metalin aşınma oranını yükseltir. Elektrokimyasal tepkime neticesinde oluşan metal iyonları, çevredeki diğer elementlerle birleşerek çeşitli bileşimler meydana getirebilir. Bu bileşimlerin bir kısmı, metal yüzeyinde birikip pas benzeri bir görünüm oluşturur. Bunun yanı sıra, çürüme süreci metalin yapısal sağlamlığını azaltır ve zamanla malzemenin direncini düşürür.
Korozyon Çeşitleri Nelerdir?
Korozyon, maddelerin çevresel etkenler nedeniyle bozulması sonucu ortaya çıkan kimyasal ve fiziksel bir işlemdir. Aşınmanın çeşitleri, ortam şartlarına, oluşum biçimine ve maddeye zarar verme şekline göre değişiklik gösterir. Bu türler arasında en sık rastlanan, eşit dağılımlı Düzenli Aşınma olarak bilinir. Bu aşınma tipi, yüzeyin her bölgesinde aynı oranda gerçekleşir ve genellikle metal yüzeyini kaplayan koruyucu tabakaların yıpranmasıyla başlar. Metalin bütününde oluşan birikim materyalin direncini düşürür.
Başka bir mühim aşınma türü Elektrokimyasal Korozyon’dur. Çeşitli metal çeşitlerinin bir araya geldiği ortamlarda, kimyasal tepkimeye daha yatkın metalin, daha az yatkın olandan elektron çekerek aşınmaya uğraması sonucu meydana gelir. Oyuk Korozyonu, metal yüzeyinde derin çöküntüler veya oyuklar oluşturan bir aşınma çeşididir ve genellikle bölgesel etkiler gösterir. Yarık Korozyonu ise iki yüzey arasındaki boşluklarda oluşur ve sıklıkla conta bölgelerinde gözlemlenir.
Seçimli korozyon, bazı metal parçaların veya alaşımların, diğerlerine kıyasla daha çok aşınmaya uğraması durumunu açıklar. Tane Sınırı Korozyonu ise metalin kristal yapısının ara yüzeylerinde oluşur ve bu olay malzemenin fiziksel özelliklerini kötü yönde etkileme potansiyeline sahiptir. En son olarak, Erozyon Korozyonu, sıvıların metal yüzeyler üzerinde oluşturduğu yıpratıcı etkiler neticesinde ortaya çıkar ve çoğunlukla yüksek hızda hareket eden akışkanlarla bağlantılıdır.
Korozyon Oluşumunu Önlemek İçin Hangi Tedbirler Alınabilir?
Korozyon sorunu önlemek için çeşitli tedbirler alınabilir. Öncelikle, uygun malzeme seçimi yapılmalıdır. Korozyona dayanıklı metaller veya alaşımlar tercih edilmelidir. Alaşım elementi katma yöntemiyle metalin dayanıklılığı artırılabilir. Isıl işlem uygulanarak metalin iç yapısı güçlendirilebilir. Uygun tasarım ile su birikintileri ve nem tutma riski azaltılabilir.Katodik koruma ve anodik koruma yöntemleri, elektrokimyasal koruma sağlar. İnhibitör kullanımı ile korozif ortamın etkisi azaltılabilir. Yüzey kaplama işlemleri, metalin dış etkenlerle temasını keserek koruma sağlar. Boya, galvanizleme veya krom kaplama gibi yöntemler kullanılabilir.
Bunların yanı sıra, Çinko Sprey kullanımı da etkili bir koruma yöntemidir. Selsil Çinko Sprey, bütün metalik alanları aşınma ve oksitlenmeye karşı muhafaza eder. Çok ince, süratli koruyucu ve yapışkan bir tabaka meydana getirir ve 300 derece selsiyusun üzerindeki sıcaklıklara dayanabilir. Etkili bir pas önleyici temel kat oluşturur ve metalin aşınmaya karşı korunması gereken her alanda kullanıma uygundur.
